بررسی ساختاری دیوان حزین لاهیجی

چکیده بررسی ساختاری به بررسی قالب بیرونی ودرونی اثر ادبی می پردازد،در بررسی قالب بیرونی متن متغیرهایی مانند قالب های ادبی،ساختار آوایی،شگردهای بلاغی متن شامل معانی وبیان،آرایش های لفظی ومعنوی،ساختارهای تقلیدی وابتکاری،ساختار نحوی،موسیقی شعر،ویژگی های سبکی وسایر اجزای کوچکتر متن مورد توجه قرار می گیرد ودر بررسی قالب درونی به محتوا ومضامین شعری توجه می شود. محمدعلی بن ابی طالب (1181-1103)متخلص به حزین ومعروف به شیخ علی حزین،از آخرین شاعران موفق سبک هندی است،در اصفهان متولد شد ودست روزگار او را به هند کشاند ودر همانجا در گذشت وبه خاک سپرده شد. دیوان اشعار حزین شامل:قصاید،قطعات،غزلیات،غزل های ناتمام،رباعیات ومثنوی ها است؛حزین شاعری غزلسراست وبیشتر اشعارش را در این قالب سدوده است،به همین دلیل در این پژوهش بیشتر به غزلیات او پرداخته شده است،به دلیل حجم بالای غزلیات وگستردگی کار،300 غزل او به همراه 15 قصیده و3 مثنوی ازمجموع اشعار او انتخاب شده است؛صنایع بدیعی،صور خیال،ساختار معنایی،ویژگی های زبانی،ساختارتقلیدی ،موسیقی شعر ونقش این عناصر در انتقال مفاهیم مورد نظر شاعر در قسمتهای برگزیده دیوان بررسی شده است،همچنین به محتوا ومضامین شعری حزین نیز پرداخته شده است،تا دیدی کلی از ساختار اشعار حزین به خصوص غزلیات او ارایه دهد.حزین به مراتب از شگردهای گوناگون بلاغی وزیبایی آفرین برای انتقال مفاهیم مورد نظر خود سودجسته است،البته میزان به کارگیری این صنایع به یک میزان نیست.